Het College voor de Rechten van de Mens bracht recent een helder advies uit over diabeteszorg in het onderwijs. Uit het advies volgt dat scholen de zorg aan leerlingen met diabetes niet zomaar mogen weigeren. Het College verplicht iedere school te onderzoeken welke ondersteuning een leerling met diabetes nodig heeft. Scholen zijn vervolgens binnen hun mogelijkheden ook verplicht om de ondersteuning te bieden. Het College schreef het advies naar aanleiding van een adviesaanvraag van de Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School.
Wat is diabetes?
Diabetes type 1 is een chronische ziekte waarbij de alvleesklier geen insuline meer aanmaakt. Mensen die dit type diabetes hebben, moeten meerdere keren per dag hun bloedsuikerwaarde meten. Vervolgens moeten zij insuline toedienen met een insulinepen of -pomp. Diabetes type 2 houdt in dat het lichaam te weinig insuline aanmaakt en ook niet meer goed op insuline reageert. Mensen met diabetes type 2 hoeven niet altijd insuline te spuiten. Soms helpen medicijnen, voedings- en bewegingsadviezen voldoende.
Adviesaanvraag Zorgeloos met Diabetes naar School
De Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School vroeg het College op 16 juli 2018 welke verantwoordelijkheden scholen hebben om de zorg aan leerlingen met diabetes type 1 te organiseren en te verlenen. Het gaat in totaal om 2.200 leerlingen in het basisonderwijs en om 4.400 leerlingen in het voortgezet onderwijs. Het advies is voornamelijk op leerlingen met diabetes type 1 gericht. Maar het bevat ook punten die belangrijk kunnen zijn voor leerlingen met diabetes type 2.
Aanleiding voor de adviesaanvraag van Zorgeloos met Diabetes naar School is dat in de praktijk blijkt dat scholen de zorg voor leerlingen met diabetes vaak niet goed regelen. Diabeteszorg zien scholen vaak als een gunst in plaats van een recht. Scholen weigerden daardoor regelmatig de zorg voor leerlingen met diabetes. En zij verwezen daarbij naar hun medisch protocol. De scholen weigerden de diabeteszorg zonder dat zij hier onderzoek naar hadden gedaan. Uit het advies volgt dat scholen dit niet langer mogen doen.
Angst voor medische aansprakelijkheid
Leerlingen met diabetes type 1 moeten meerdere keren per dag hun bloedsuikerwaarde meten en insuline toedienen. Dit betekent dat zij dit ook op school moeten doen en daar in meer of mindere mate hulp en ondersteuning bij nodig hebben.
Hoeveel hulp en ondersteuning een leerling nodig heeft, hangt af van meerdere dingen. Bijvoorbeeld de leeftijd en zelfstandigheid van het kind, het gebruik van een insulinepen of -pomp en het gebruik van een bloedglucosemeter of een sensor die bloedglucose meet. Maar scholen weigeren vaak om leerlingen ondersteuning te bieden uit angst voor medische aansprakelijkheid.
Verplichting en verantwoordelijkheden van scholen
Het College baseerde het advies op de Wet op de Gelijke Behandeling op grond van handicap of chronische ziekte en de Wet Passend Onderwijs. Het uitgangspunt is dat leerlingen niet ongelijk mogen worden behandeld vanwege hun beperking. Alleen als de ondersteuning een onevenredige belasting vormt voor de school en dit is onderbouwd met onderzoek, kan de school in sommige gevallen ondersteuning weigeren. Dit betekent dat scholen bij iedere individuele leerling met diabetes gedegen onderzoek moeten doen naar de aanpassingen die de leerling nodig heeft. En naar de mogelijkheden die de school heeft om de aanpassingen te verrichten. Ook dient bij het onderzoek naar de mogelijkheden vanuit het samenwerkingsverband te worden gekeken.
Krijgen de leerlingen geen passende ondersteuning in het onderwijs, terwijl zij hier wel recht op hebben en de school dit hoort te bieden? Dan is er sprake van discriminatie. Het College is daar heel duidelijk over: “Het op voorhand uitsluiten van (zorg aan) leerlingen met diabetes, zonder onderzoek te doen naar de individuele omstandigheden, zal leiden tot een verboden onderscheid in de zin van de Wet op de Gelijke Behandeling op grond van handicap of chronische ziekte en de Wet Passend Onderwijs.”
Kinderrechten
Kinderen met diabetes moeten in de praktijk net zoals ieder ander kind normaal kunnen meedoen in het onderwijs. Uit het VN-Kinderrechtenverdrag en het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap volgt dat ieder kind recht heeft op daadwerkelijke toegang tot onderwijs. Kinderen mogen niet worden uitgesloten van onderwijs en moeten zorg en ondersteuning op maat ontvangen om volwaardig te kunnen meedoen. Dit betekent dat ieder kind met diabetes recht heeft op diabeteszorg op school.
Lees hier het advies van het College van de Rechten van de Mens.
